همه ما میدانیم که یک مترجم وظیفه دارد تا ترجمه مناسبی را ارائه دهد , ترجمه ارائه شده توسط مترجمین میتواند ترجمه رسمی باشد و یا ترجمه تخصصی اما در این بین مشکلات موجود در ترجمه همواره وجود دارد .
کفایت در ترجمه به معنای مطابقت درست زبان مبدا به زبان مقصد است لذا انتقال مفاهیم در ترجمه با وجود واژگان تخصصی توسط مترجم تخصصی با کفایت باعث می شود مشکلات موجود در ترجمه های تخصصی روز به روز کمرنگ تر شود .
هدف ما در اینجا ترجمه های تخصصی است ازجمله ترجمه های داستانی , ادبی , رمان , کتاب و یا مقالات می باشد
ترجمه های ادبی از جمله این موارد است , مترجم ادبی در واقع به عنوان یک روانشناس خوب در تولید محتوای ترجمه شده است , یک مترجم ادبی باید تمامی زیبایی های متن منبع را درک کند و بتواند به بهترین نحو این زیبایی ها را به متن هدف تبدیل نماید .
در ترجمه ادبی ترجمه کلمه به کلمه مد نظر نیست بلکه در ترجمه های ادبی چون ترجمه داستان و یا ترجمه رمان تعادل بین درک و ساختار زبانی معنا پیدا میکند .
در ترجمه های تخصصی چون ترجمه های داستانی معنای عبارات ,جملات و واژگان بایستی توسط مترجم شناخته شود تا بتواند با زبان مقصد و درک او رابطه مستقیم داشته باشد .
ترجمه تخصصی در واقع ذهنیت زبان مبدا را با روش های قابل فهم به زبان مقصد تبدیل میکند .
نکات مهم در رفع مشکلات و چالش در ترجمه
زمانی که یک مترجم از تکنیک ها و مهارت های خاصی در ترجمه استفاده میکند ممکن است همواره در این ترجمه با مشکلات و چالش هایی پیش رو باشد لذا برخی از مفاهیم و نکات را یادداشت کرده و به دنبال معنای سازگاری کلمات و لغات میگردد تا جایگزین مناسبی را برای آن عبارت تخصصی پیدا کند .
در ترجمه های ادبی مترجم تصمیم میگیرد برخی متون قابل فهم را در ترجمه استفاده کند در اینجا هنر ترجمه خلاقانه معنا پیدا میکند , ترجمه های داستانی و ادبیاتی بیانگر فرهنگ , زمان , زبان و سبک نویسنده است به همین دلیل نویسندگان نوشته های ادبی و تخصصی از پدیده های خاصی در نوشته و آثار خود استفاده میکنند تا فضای بی نظیری را ایجاد نمایند اما واقعیت این است این موارد فقط فرهنگ زبانی را ایجاد میکنند و ممکن است در زبان مقصد توصیف دیگری داشته باشد .
چالش معکوس در ترجمه تخصصی
ترجمه کلمه به کلمه در ترجمه تخصصی تاثیر معکوس ایجاد میکند , زمانیکه مترجم میخواد ترجمه کلمه به کلمه را در دستور کار قرار دهد تا سبک نویسنده را تا حدودی حفظ کند متاسفانه تاثیر معکوسی ایجاد می شود و جملات ممکن است طولانی تر شوند و درک آن برای مخاطبین سخت تر خواهد بود .
همیشه این واقعیت وجود داشته تفاوت های زبانی بین متن منبع و مقصد باعث طولانی تر شدن کلمات و متون و فهم سختر تر بوده لذا ترجمه کلمه به کلمه جوابگو نیست .
درست است که مترجم باید در ترجمه به تمامی جزئیات دقت نماید اما برخی متون هرچند که خیلی کلامی به نظر میرسند اما باید در ترجمه های آنها این کلمات تبدیل به معانی قابل فهم و ضمنی تری باشند .
برخی مترجمان نیز برای فرار از مشکلات و چالش های ترجمه از واحد های لغوی غیر استاندارد از ترجمه , رونویسی , اصلاح معنایی , توضیحات و نظرات را در ترجمه مخلوط میکنند .
زمانی که معنی واژگان در زبان مقصد با معنای موجود در زبان منبع مطابقت ندارد مترجم باید در این امر بسیار مراقب باشد تا با تعریف درست از زبان مبدا باعث جلوگیری از سردرگمی در ارتباطات معنایی زبان مبدا و مقصد شود .
تکنیک های سبک شناسی در ترجمه
تکنیک های موجود سبک شناسی در ترجمه به علامت گذاری در ترجمه متون منبع و هدف کمک شایانی می کند همواره در ترجمه های تخصصی که توسط مترجم تخصصی انجام می شود , صلاحیت های زبانی , رویکرد منظم در ترجمه و تغییر و تعویض برخی از واژه های تخصصی به زبان مقصد وجود دارد لذا به عنوان مثال در ترجمه هایی که همواره با چالش ها زیادی روبرو است مترجم با استفاده از این مهارت می تواند تصویر را جایگزین کند , ترتیب کلمات را تغیر دهند و یا حتی ترجمه کلمه به کلمه ارائه دهند اما با این حال همواره هر ترجمه ممکن است حاوی برخی اشتباهات مختلف باشد .
رفع خطا و اشتباهات در ترجمه
ارزیابی اشتباهات و بازبینی در ترجمه
ارزیابی و بررسی اشتباهات در ترجمه با مقایسه ترجمه متن منبع امکان پذیر است یعنی زمانی که مترجم کار ترجمه را در مرحله اول به پایان رسانید فرآیند ارزیابی آغاز میگردد
فرآیند ارزیابی بسیار مهم است زیرا در باعث جلوگیری از افت کیفیت ترجمه خواهد بود به ور کلی این تفاوت در ساختار زبانی و معانی در بخش ارزیابی به حداقل خواهد رسید .
وظیفه اصلی مترجم ، درک متن فرهنگ دیگر ، ارزیابی قابل فهم بودن و بیان آن با استفاده از زبان مقصد است. مترجم باید بتواند ایده های زبان مبدا را با روش های معقول و صحیح به زبان مقصد تبدیل نماید
کیفیت ترجمه به چه عواملی بستگی دارد
کیفیت ترجمه همواره به عوامل مختلفی بستگی خواهد داشت که شامل موارد زیر است
- چگونه یک مترجم متن را درک میکند
- در مورد تفاوت های فرهنگی چه دانشی دارد
وظیفه اصلی یک مترجم حفظ معنای متن منبع و بازتاب صحیح آن در متن هدف است برای مثال در ترجمه رمان هرچه متن برای درک در زبان مبدا سختر تر باشد انجام ترجمه مناسب و با کیفیت بالا بسیار سخت خواهد شد لذا تنها داشتن دانش صحیح از متن منبع میتواند به ما کمک کند تا در ترجمه های تخصصی بهترین تصویر از یک متن نویسنده را به زبان مقصد نشان دهد .
منظور از خطا در ترجمه چیست
خطاهای موجود در ترجمه را می تواند به عنوان خطاهای گفتار و عملکردی شناخت , خطاهای گفتاری را به عنوان ساختار زبان و هنجار نام می برند که قوانین گفتاری و کلامی را در ترجمه های مثل ترجمه شفاهی نشان می دهد اما در خطاهای عملکردی بر روی متن نوشتاری رخ می دهند و انحراف متن از اصطلاحات را برای زبان منبع پوشش خواهد داد .
این خطاها و مشکلات بسته به نوع خود و نوع خطاها تقسیم بندی می شوند برخی از این خطاها ناشی از توضیف اشتباه یک نویسنده در متن است و برخی نیز به دلیل اشتباهات سهوی مترجم بوده که در فرایند ارزیابی تصحیح خواهد شد .
زمانیکه که ارزیابی درست از ترجمه صورت میگیرد خطاهای عملکردی از واژگان و دستور زبانها بازسازی می شوند لذا یک مترجم زبان مادری و تخصصی در همان رشته یا موضع میتواند با تجزیه و تحلیل مجدد و درست مشکلات خاص در ترجمه را تفسیر و بازبینی نماید .
منطق خطا در ترجمه
با مقایسه برخی ترجمه ها توسط مترجمین کاملا طبیعی است که هر ترجمه خصوصا ترجمه های پیچیده و تخصصی ممکن است شمال اشکالات ترجمه باشد یک مترجم همواره باید این مساله را در نظر بگیرد تا بتواند در ترجمه نهایی و بازبینی زمان کافی بگذارد .
برخی متون حاوی اسامی و مناطق شناسی است لذا یک مترجم در صورتی که اطلاعات درست در این امر نداشته باشد ممکن است اهداف صحیحی را در ترجمه تخصصی دنبال نکند و به دلیل درک نادرست متن را تحریف کند لذا این امر به اعتبار مترجم نیز لطمه بزرگی میزند اما مترجمینی که تبحر کافی در این امر دارند از خود نرمش نشان داده و سعی میکنند کلمات مناسبی را جایگزین نمایند تا تصویری قوی در زبان مقصد از خود نشان دهند .
مترجم باید کلمات را بسیار دقیق انتخاب کند تا خواننده متن را به درستی درک کند
اشتباهات در ترجمه و صلاحیت مترجم
اشتباهات در ترجمه را می توان در چندین گروه از صلاحیت مترجم طبقه بندی کرد. وقتی یک مترجم برخی از کلمات را نفهمیده و برای فهمین آن دچار مشکل می شود نمیتواند ساختار منطقی ترجمه را حفظ کند لذا زمانی که یک مترجم تفاوت ساختاری زبانی را درک نکند سرانجام اشتباهات در ترجمه رخ میدهند و به دلیل عدم کفایت در زبان مقصد کلمات و عبارت اشتباهی را جایگزین می کند اما
مترجمین حرفه ای این کار را انجام نخواهند داد , درست است که هر مترجم دیدگاه ها و درک خاصخود را دارد اما مترجمی که اشتباهات کمتر داشته و اختلافات بین فرهنگی را به خوبی می شناسند برای پروژه های چالشی بسیار مناسب است
مترجمین حرفه ای تعادل کفایت ترجمه را به خوبی می شناسند لذا کفایت ترجمه مستلزم انتقال دقیق معنایی از زبان مبدا به زبان هدف است
مسئولیت مترجم تخصصی در مواجهه با چالش و مشکلات ترجمه
هر مترجم یک مسئولیت دارد تا متن خود را به بهترین نحو به زبان مقصد ارائه دهد در وهله اول مترجم باید روش نویسنده را نوشتن متن منبع درک کند تا بفهمد که داستان از چه قرار است سپس باید مراحل مقدماتی از ترجمه را انجام دهند تا متن را کاملا احساس کند در این مرحله متن باید به همان اندازه قابل درک و پیچیده باشد همانطور که نویسنده برنامه ریزی کرده است سپس این وظیفه مترجم است که کلمات و روشهای دقیق را در متن هدف انتخاب کرده و تمام زیبایی ها متن را به زبان مقصد برگرداند .
وظیفه اصلی مترجم تخصصی در مواجه با چالش ها , انعکاس خصوصیات اصلی زبان مبدا با تکنیک های ممکن به زبان هدف است .
برای مثال در ترجمه مقاله تخصصی تحلیل واژگان و سبک ترجمه بسیار مهم است اگر مترجم تخصصی از برخی منابع ویژه زبانی در زبان مقصد بهره مند باشد حتی اگر با ساختار متن منبع تطابق ندانسته باشد میتواند برخی از مشکلات ترجمه را حل نماید .
بنابراین اگر مترجم تخصصی زبان مبدا را به همراه زبان مقصد بخوبی درک کند ترجمه او بسیاری طبیعی و بودن مشکل خواهد بود و فرآیند ارزیابی بسیار کوتاه انجام میگردد .
