ترجمه و سانسور

آیا ترجمه هم سانسور می شود ؟

ترجمه و سانسور هر دو به عنوان دستکاری و بازبینی توسط مترجم بوده که بر اساس تفاوت فرهنگی و ایدئولوژی بومی بنا به درخواست قابل انجام است .

در بسیاری از کشور ها به دلیل تفاوت فرهنگی و ایدئولوژی های سیاسی ترجمه و سانسور به موازات دو مفهوم دین و ترجمه معنا پیدا کرده و ترجمه نیز سانسور خواهد شد این علم در حوزه های مختلفی صورت میگیرد از کتاب و منابع علمی گرفته تا فیلم و سریال

ترجمه و سانسور زمانی رخ می دهد که مترجم ,  ایدئولوژی های خلاف واقع مقصد و مبدا را مشاهده کند یا اینکه  برای مثال دین یک کشور اسلام باشد و دین کشور دیگر یهود در تمام این مسائل مسلما ترجمه هم سانسور خواهد شد .

تاثیر فرهنگ و مذهب در صنعت ترجمه

روند ترجمه همواره تحت تاثیر فرهنگ , مذهب , سیاست و عقاید طرفین است , در صنعت ترجمه بسیاری از موارد محیطی میتواند در سانسور ترجمه تاثیر گذار باشد .

ایدئولوژی در ترجمه تحت تاثیر برخی فشارها باعث خواهد شد متن ترجمه در زبان مقصد آگاهانه و یا غیر آگاهانه تمام و یا بخشی از آن حذف شود .

این فرآیند بر روی مترجمین تاثیر بالایی دارد مترجمی میتواند موفق باشید که انسجام بین متون منبع و مقصد را از طریق سانسور فزونی بخشد به عبارتی دیگر مترجمین حرفه ای در این امر میتوانند برای تحکیم قدرت و تسلط بر فرهنگ زبانی مبدا ترجمه خلاقانه ارائه دهند.

مترجمان حرفه ای تاثیر فرهنگ و مذهب در صنعت ترجمه را به خوبی می شناسند آنها سانسور را متناسب با آثار خود انجام می دهند .

ترجمه و خود سانسوری

تعریف سانسور و خودسانسوری

کلمه سانسور در دیکشنری بین المللی کمبریج به عنوان عمل تعریف شده است , در کشور ایران سانسور نوعی محدودیت است که در گفتار و یا در زمینه های اخلاقی طبق موازین اسلامی در جوامع فرهنگی اجرا میشود .

از نظر اخلاقی ممیزی کتاب ها , فیلم و متون علمی توهین آمیز , مضر و خطرناک است لذا در هر چیزی نبایستی سانسور صورت گیرد .

برخی کشور ها با توجه به قوانین سختگیرانه ای که دارند برای سرکوب اعتراضات توسط نهادهای امنیتی مسئولیت سانسور را خود برعهده میگیرند لذا سانسور در این گونه موارد به معنای خلاف آزادی بیان است .

اما در برخی شرایط سانسور میتواند مفید باشد , برای مثال برخی فیلم ها و سریال ها به دلیل اینکه صحنه های خلاف عفت عمومی در آنها درج شده و مطابق با موازین اسلامی نمی باشد مترجمی که برای ترجمه فیلم به صورت حرفه ای کار ترجمه را انجام میدهد اگر از او درخواست سانسور و حذف برخی صحنه ها کنند این مترجم با توجه به تجربه ای که دارد قادر است در قبال حذف کلمات برخی کلمات خلاقانه و مرتبط را با جملات پسین و پیشین پیوند دهد .

اما در خودسانسوری نیازی به فشار توسط دولت ها و افراد مختلف تحت تاثیر فرهنگ و یا اعتقادات نخواهد بود , خود سانسوری به معنای یک عمل پیشگیرانه برای جلوگیری از خطا و اشتباه بوده که به صورت ارادی و داوطلبانه توسط نهاد مربوطه اجرایی میگردد .

مترجمانی که تحت قانون یک کشور خدمت میکنند در امر خودسانسوری و بازنویسی طبق نظر کاربر تمایل بیشتری دارند که بازنویسی حرفه ای را از منظر اجتماعی و شخصی قابل قبول کنند .

آیا سانسور در ترجمه خوب است یا بد

در برخی موارد سانسور در ترجمه ممکن است به ازبین بردن معنی , تحریف و فروپاشی متن برای زبان هدف منجر شود لذا این ناسازگاری برای صنعت ترجمه در هر زمینه ای سم خطرناکی است که باعث خواهد شد جامعه مترجمین کشور را تحت تاثیر خود قرار دهد .

درک ضمنی و شناسایی کامل با دیدگاه سانسور رسمی درباره آنچه ممکن است باعث اعتراض فراگیری و همگانی در سطح جامعه شود برای مترجمین که در این امر فعالیت دارند امری لازم و ضروری است .

از طرفی ممکن است عمل سانسور برای برخی ناخوشایند باشد اما در برخی مواقع سانسور از بسیاری جهات باعث محافظت از خطرات و آسیب ها خصوصا آسیب های اجتماعی خواهد شد .

دلایل سانسور در صنعت ترجمه

در جهان عرب , سانسور به عنوان یک ابزار تعریفی و قانونی قلمداد شده است , سانسور در بحث ترجمه در کتاب ها , روزنامه ها , رادیو و تلویزیون به 3 دلیل اصلی و اساسی اجرایی می گردد

سیاست و فرهنگ خود سانسوری در ترجمه :

در این جامعه به راحتی معنا و مفهوم سانسور و خودسانسوری جا افتاده است و به مردم با فرهنگ های مختلف یادآور می شود که هیچ گاه در فرهنگ جهان عرب فیلم های هالیوودی که دارای صحنه های چون خوردن مشروبات الکلی و مستهجن بوده قابل قبول برای یک جامعه اسلامی نخواهد بود .

دین و تاثیر در ترجمه

مباحث دینی نیز خود دلیل دوم برای اجرایی کردن سانسور در صنعت ترجمه است در دین اسلام برخی رفتارهای غرب در جامعه حرام شمرده خواهد شد و فرهنگ سانسور حتی در برخی خدمات از جمله ترجمه کتاب نیز اجرایی خواهد شد .

بعضی اوقات مترجمان وقتی تصمیم به تغییر و اصلاح مطالب میکنند به کاربر و مشتریان این موضوع را ارجاع کرده تا با علم به این عمل ترجمه انجام شود .

سانسور در صنعت ترجمه فیلم  

صنعت ترجمه فیلم یکی دیگر از خدمات  تخصصی توسط مترجمین خاص بوده  که به دو صورت زیرنویس و دوبله انجام می شود

در مورد رسانه ها سانسور بیش از پیش خصوصا خود سانسوری اجرایی میگردد لذا در صنعت فیلم سازی برای صحنه های مبتذل و ناخوشاید با فرهنگ مقصد حذف شده و این امر نیز به مترجم یادآور خواهد شد که در ترجمه زیرنویس نیز از این قاعده مستثنی نیست .

آیا در همه ترجمه های سانسور صورت میگیرد ؟

اینکه بگویم همه مترجمانی که در دارالترجمه ها فعالیت دارند آیا دچار خود سانسوری هستند کاملا فرضیه غلطی است درست است که در کشور های مختلف و اسلامی مبحث سانسور و خودسانسوری طرفداران زیادی دارد اما دلایل بسیاری نیز وجود دارد که حتی از اولین مرحله کار توسط نویسندگان در مقالات اصلاحات سراسری  و یا جزئی صورت میگیرد تا مترجم به هنگام ترجمه مقاله این مورد را انجام دهند و از طرف دیگر ناشران با کمال میل بتوانند با توجه به فرهنگ اجتماعی کشور مقصد مقالات و یا محصولات خود را منتشر کنند .

واقعیت این است که مترجم ارزش مخاطب را میداند لذا مسئولیت خطیری را در حذف و اصلاح مطالب به عنوان فردی کلیدی اجرایی میکند تحمیل خواسته ها خارج از عرف و قوانین برای مترجمین آزار دهنده است لذا به همین دلیل است که برخی پروژه ها در ابتدای کار رد خواهند شد .

تفاوت اصلی سانسور و ترجمه در چیست

در یک فرمول ایده آل ترجمه و سانسور نقاط متضادی را در طیف گسترده ای از خدمات نشان می دهند , ترجمه برای خنثی سازی مرزهای بین متن و مخاطب کاربرد دارد در حالیکه سانسور سعی در افزایش آن دارد .

ترجمه و سانسور هر دو به عنوان دستکاری و بازبینی توسط مترجم بوده که به عنوان یک نماینده در پروژه مشغول به کار می شود اما ساختار سانسور با هدف تمیز دادن جریان اطلاعات ورودی از یک منبع به منبع دیگر می باشد .

رابطه چند وجهی که ترجمه با سانسور دارد باعث خواهد شد مترجمان به عنوان یک دروازه بان ایستاده تا نقاط مهمی از صنعت ترجمه و بازآفرینی را کنترل کنند تعریف شوند در صورتی که واقعا چنین نیست شخص مترجم وظیفه دارد متن منبع را به متن مقصد تمام و کمال با ایده ها و احترام به عقاید بازآفرینی کند اما حذف و تعدیل نوشتارها و تغییر در عمل ترجمه را نباید بر عهده یک مترجم گذاشت .

در برخی خدمات برای مثال ترجمه رمان برخی نویسنده ها اقدام به خود سانسوری میکنند و در اصطلاح متن تمیزی را به دست مترجمین تخصصی سپرده تا انها اقدام به بازآفرینی و برگردان متون به زبان مقصد نمایند .

اگر بخواهیم تخصصی تر به مباحث مربوط به ترجمه و سانسور بپردازیم باید بگویم بین ترجمه و سانسور یک رابطه دیالکتیک وجود دارد ، به این معنا که این دو در خصوصیات اساسی  متفاوت در عین حال یکسان هستند

در حقیقت در این رابط کاربری چند وجهی ترجمه و سانسور ذاتی از یکدیگر هستند تا شاید کسی بخواهد از آن استفاده کند .

مترجم وظیفه دارد تعهد به نوشتار نویسنده داشته باشد لذا ترجمه و خود سانسوری یه عنوان استدلال اساسی در این مطالعه موردی است