امانت‌داری در ترجمه

اگر نام «مترجم» روی شما باشد به معنای آن است که حرفه‌ی اصلی شما برگرداندن کلمات و جملات یک متن از زبانی به زبانی دیگر است.

اگر این جمله واکاوی شود و بر روی مصدر «برگرداندن» توجه گردد دریافته خواهد شد که نخستین موردی، یا لااقل یکی از نخستین مواردی، که مترجم باید در نظر داشته باشد این است که او امانت‌دار است.

منظور این است که باید متنِ زبان اصلی را به‌مثابه‌ی یک امانت بنگرد و آن را به‌گونه‌ای به به زبان مقصد برگرداند که آسیبی بدان وارد نیاید. اما در دنیای ترجمه، به‌سبب اختلافاتی که میان زبان‌های گوناگون وجود دارد، برگرداندن یک متن، مثلاً یک متن انگلیسی، به زبانی دیگر هیچ‌زمان نمی‌تواند کاملاً عاری از آسیب باشد.

اما نباید بدبین بود، چراکه این امکان وجود دارد که متن با کم‌ترین آسیب و با جزئی‌ترین اختلافات به زبانی دیگر ترجمه گردد.

این امر برای ترجمه زبان انگلیسی نیز صادق است. کسی که ترجمه زبان انگلیسی انجام می‌دهد و متنی را، در هر موضوعی و با هر قالبی، به زبانی دیگر خصوصاً زبان فارسی برمی‌گرداند باید تا جایی که امکان آن وجود دارد به متن اصلی وفادار بماند و سعی کند آن‌چه که نویسنده گفته را با حفظ امانت به زبان مبدأ برگرداند.

آشنایی با ضرور گرامر زبان انگلیسی

البته که تسلط داشتن بر واژگان زبان اصلی مهم است، اما آن‌چه که مهم‌تر است تسلط بر گرامر زبان اصلی است. برای زبان انگلیسی، یک مترجم خوب باید کاملاً بر گرامر آن آشنا باشد تا بتواند به خوبی متن را ترجمه کند. تسلط نداشتن بر واژگان ممکن است خیلی مشکل خاصی را سبب نشود، چراکه امکان استفاده از دیکشنری وجود دارد، اما تسلط نداشتن بر گرامر زبان انگلیسی ممکن است در حین ترجمه زبان انگلیسی مشکلاتی را سبب شود و در نهایت موجب شود که پیام اصلی نویسنده به خوبی به زبان مقصد برگردانده نشود.

ضرورت تسلط بر زبان مقصد

فقط تسلط بر زبان اصلی مهم نیست، بلکه مترجم باید کاملاً با زبان مقصد نیز آشنا باشد و قواعد گرامری و نگارشی آن را بداند. مترجمی که مثلاً به کار ترجمه زبان  می‌پردازد، اگر آن‌چنان که باید و شاید به قواعد گرامری و نگارشی زبان آشنایی نداشته باشد احتمالاً حاصل کار او یک متنِ غیر روان با جملاتی سرهم‌بندی‌شده خواهد بود و بخش عمده‌ای از زحمات او بر باد خواهد رفت.

بنابراین مترجم علاوه بر آن که باید هر روز بیش از روز پیشین به تقویت زبان انگلیسی خود بپردازد باید زبان فارسی خود را نیز تقویت کند تا حاصل کار او مورد قبول مخاطبین واقع شود.

ضرورت آشنایی با موضوع متن اصلی

برای آن که ترجمه به بهترین شکل انجام شود باید مترجم بر موضوع متن مسلط باشد

نکته‌ی دیگری که مترجم باید در نظر داشته باشد این است که فقط برخی از متون عمومی هستند و بسیاری از متون بر روی موضوعاتی خاص تمرکز دارند و برای آن که ترجمه به بهترین شکل انجام شود باید مترجم بر موضوع متن مسلط باشد.

مثالی که در این باب می‌توان زد کتاب‌های فلسفی‌ای هستند که به زبان فارسی ترجمه می‌شوند. متأسفانه برخی از کتاب‌های فلسفی توسط افرادی که با فلسفه آشنایی ندارند به فارسی برگردانده می‌شوند که البته حاصل کار به هیچ عنوان قابل قبول نیست.

اتفاقاً برخی از این مترجمان در کار خود حرفه‌ای هستند، یعنی هم بر زبان انگلیسی مسلط اند، هم بر زبان فارسی و هم کلیه‌ی اصول کار را می‌دانند، اما مشکل اینجاست که برای ترجمه متون تخصصی باید تخصص داشت، درغیراین‌صورت حاصل کار برای مخاطبین آن موضوع راضی‌کننده نخواهد بود.