زبان عربی چیزی حدود 2000 سال در شبه‌جزیره عربستان قدمت تاریخی دارد. از برخی کتیبه‌های سنگی تکه‌تکه شده برمی‌آید که قدمت آن به قرن هشتم قبل از میلاد و قرن ششم پس از میلاد بازمی‌گردد. یکی از قدیمی‌ترین زبان عربی با نام عربی سنتی و یا عربی کلاسیک خوانده می‌شود. عربی کلاسیک در هزاران سال پیش توسط مردم آن زمان صحبت می‌شد و به‌نوعی به‌عنوان زبان شعر و شاعری بود. از این زبان در نگارش قرآن استفاده‌شده و به‌اصطلاح به آن زبان عربی کلاسیک قرآنی نیز می‌گویند. ما در این مقاله از سایت دارالترجمه رسمی پارسیس شما را با عربی کلاسیک قرآنی و تاریخچه آن آشنا خواهیم کرد. اگر علاقه‌مند به آشنایی با زبان عربی هستید با ما همراه باشید.
تاریخچه پیدایش عربی کلاسیک قرآنی
عربی قرآنی شکلی از زبان عربی است که به‌عنوان یکی از قدیمی‌ترین زبان شناخته‌شده و به‌نوعی به عربی سنتی نیز مشهور است. ازآنجایی‌که بیش از 1000 سال قدمت تاریخی دارد لذا با زبان عربی مدرن امروزی بسیار متفاوت خواهد بود. عربی کلاسیک به‌نوعی بر اساس گویش‌های دوران قرون‌وسطی قبایل عرب بود. در آن زمان اعراب بادیه‌نشین برای انجام تجارت و دادوستد، ازدواج، جنگ و حتی اشعار از عربی کلاسیک استفاده می‌کردند. ازآنجایی‌که جامعه عرب آن زمان دارای قبایل مختلفی بودند لذا مهم‌ترین و بزرگ‌ترین قبیله عرب به نام قبیله قریش که در آن دوران بسیار شناخته‌شده بود تأثیر زیادی در رواج زبان عربی کلاسیک داشتند.
حضرت محمد مصطفی (ص) از قبیله قریش بود و توانست با ترویج دین اسلام در سراسر جهان و در دسترس قرار دادن کتاب آسمانی قرآن زبان عربی کلاسیک را نیز ترویج دهد؛ اما رفته‌رفته در طول دوران تاریخی مردم عرب امروزی، این زبان به‌صورت رایج مورداستفاده قرار نگرفت و تنها در کتاب‌های مذهبی، اشعار تاریخی و همچنین قران و احادیث مورداستفاده قرار می‌گیرد؛ اما خوشبختانه تقریباً اکثر عرب‌زبانان هم‌زبان عربی کلاسیک را می‌فهمند و هم زبان عربی مدرن را می‌دانند.
نکته: بسیاری از گویش‌های زبان عربی و خصوصاً ساختار عربی استاندارد ریشه در لهجه‌های قدیمی عربی کلاسیک دارد.
آشنایی با عربی کلاسیک
زبان عربی کلاسیک و دین اسلام
گسترش دین اسلام عامل اصلی در ترویج زبان عربی کلاسیک است؛ اما برخی عوامل نیز در محبوبیت و شناخته شدن این زبان کمک‌کننده بود. پس از گسترش اسلام عرب‌زبانان با جمعیت غیر عرب ارتباط برقرار کردند. دین اسلام صرف‌نظر از فرهنگ و آداب رسوم ملل‌های مختلف چه ازنظر زبانی و چه ازنظر نژادی یک جامعه مؤمن را ترویج داد که حداقل بتوانند با این زبان غریبه نباشند. امروزه بیش از 90 درصد از مسلمانان جهان بااینکه زبان مادری آن‌ها غیر از عربی است اما فهم قرانی و خواندن آن را درک می‌کنند و کلمات عربی کلاسیک را در نمازهای یومیه، خواندن قرآن و حتی احادیث به کار می‌برند.
چرا بایستی عربی کلاسیک را یاد بگیریم؟
به‌صورت کلی یادگیری عربی کلاسیک برای افرادی مهم خواهد بود که بخواهند متون دینی ازجمله متون قرآنی، روایات، کتاب‌های مذهبی و احادیث نبوی را مطالعه کنند. یادگیری زبان عربی کلاسیک یا حتی تمرکز بر روی زبان عربی قرآنی علاوه بر این‌که باور و اعتماد به دین را تقویت می‌کند و به‌نوعی ایمان شما را راسخ‌تر خواهد کرد درک واقعی شما را از کلام‌الله و پیام خداوند به بشریت عمیق‌تر خواهد کرد.
نکته: عربی کلاسیک به‌عنوان زبان دقیق‌تر امروزه در دانشگاه‌ها و برخی مدارس تدریس می‌شود و همچنین به لطف فناوری و اینترنت شما عزیزان می‌توانید این زبان را از طریق فیلم‌های آموزشی و حتی پادکست‌های صوتی فرابگیرید.
تفاوت بین زبان عربی کلاسیک و زبان عربی مدرن
زبان عربی کلاسیک را با نام انگلیسی Classical Arabic و زبان عربی استاندارد مدرن امروزی را با نام Modern Standard Arabic یا مخفف کلمه MSA می‌شناسند. تفاوت اصلی زبان عربی قرآنی و مدرن در شکل ارائه آن‌ها است. عربی قرآنی یا همان کلاسیک بیشتر در زبان ادبیاتی قدیمی رایج است درحالی‌که زبان عربی مدرن (MSA) در گفتار رایج‌تر است.
در حالت کلی هر دو تقریبا شبیه به هم می‌باشند اما با چند تفاوت جزئی از یکدیگر جدا می‌شوند. به‌صورت کلی اکثر مردمان عرب چون زبان مادری آن‌ها عربی است می‌توانند به‌راحتی و با سرعت‌بالا عربی کلاسیک را یاد بگیرند. هنگام یادگیری هرکدام از این زبان‌ها تصمیم‌گیری نهایی با شما است مثلاً اگر قصد سفر به کشورهای عرب‌زبان رادارید و یا می‌خواهید از اخبار بروز و حتی اتفاقات حال حاضر خبردار شوید بایستی به سراغ عربی مدرن بروید اما اگر می‌خواهید درک عمیقی از متون دینی داشته باشد عربی قرآنی بهترین انتخاب است.
آشنایی با منابع زبان عربی کلاسیک
به‌صورت کلی برخی منابع معتبر از کتاب‌های دینی و مذهبی به‌عنوان منابع اصلی این زبان تلقی می‌شوند که شامل موارد ذیل خواهد بود.
کتاب‌هایی چون نهج‌البلاغه، صحیفه سجادیه، غُرَرُالحِکَم و دُرَرُالکَلِم، مفاتیح‌الجنان و بسیاری از کتاب‌های شیعه به این زبان نگارش شده‌اند.
برخی اشعار جاهلی نیز در این دسته‌بندی قرار دارند ازجمله:
- قصیده لامیه اثر امرُؤُالقَیس ابوالحارث جندح بن حجر کندی
- قصیده دالیه اثر طرفة بن عبد بکری
- قصیده میمیه اثر زهیر بن أبی سلمی مزنی
نکته: یکی از مهم‌ترین منابع شناخته‌شده در عربی کلاسیک ترجمه کتاب کلیله‌ودمنه توسط ابو محمد عبدالله ابن مقفع از زبان پهلوی قدیم به عربی بود.
نتیجه‌گیری
اگر قصد یادگیری زبان عربی رادارید بد نیست بدانید تسلط بر این زبان خصوصاً در دنیای امروز بسیار مؤثر است. زبان عربی به‌عنوان یکی از 6 زبان رسمی سازمان ملل متحد است و ازآنجایی‌که امروزه در جهان بیش از 480 میلیون گویشور در بیش از 27 کشور جهان عربی را به‌عنوان زبان رسمی می‌شناسند به همین دلیل می‌توانید با شناخت ساختاری این زبان فرصت شغلی زیادی را برای خود دست‌وپا کنید.